Nguồn gốc và cách nhận dạng lan hài hồng

/ 20 August 2019 / 0 Comments

Lan hài hồng tên khoa học là Paphiopedilum delenatii với hình ảnh mỏng manh, yêu kiều, quý phái loài hoa này được nhiều người quan tâm và săn đón. Lan Hài Hồng là một trong những loài đặc hữu hẹp nhất của Việt Nam với khu phân bố chắc chắn ít hơn 100 km2. Những loài gần gũi nhất với nó được tìm thấy ở nam Trung Quốc và bắc Việt Nam.

Lan hài hồng Paphiopedilum delenatii

Nguồn gốc xuất xứ Lan hài hồng

Paphiopedilum delenatii được phát hiện bởi một sĩ quan quân đội Pháp. Người mà năm 1913 hoặc 1914 đã mang một mẫu vật Paphiopedilum có hoa màu hồng không rõ địa danh từ miền bắc Việt Nam về Pháp. Cây này được gửi về Pháp để trồng tại vườn ươm của M. Delenat và muộn hơn là của M. Momay (Guillaumin, 1924). Tuy nhiên, gần như chắc chắn là chúng đã không nở hoa ở Pháp và chết ngay sau khi nhập vào (thật khó có thể tin rằng những loài này sống được tới 10 hoặc 11 năm trước khi nở hoa). Không tìm thấy bất cứ tiêu bản nào về các cây này. Rất có thể là thông báo đầu tiên về loài Lan Hài có hoa màu hồng ở miền bác Việt Nam là dựa trên p. vietnamense hoặc p. micranthum; cả hai loài này được phát hiện ở đây gần 85 năm sau. Dù thế nào đi nữa thì thông báo của Guillaumin (1934) về Paphiopedilum delenatli được phát hiện thấy ở bắc Việt Nam (Bắc Bộ) là hoàn toàn sai.

Lan hài hồng chắc chắn được phát hiện bởi nhà điều tra người Pháp Poilane vào năm 1922 ở gần thành phố Nha Trang, nam Việt Nam. Không còn nghi nghờ gì nữa, một số cây của lần phát hiện thú vị này ngay sau đó đã được gửi về Pháp. Một vài cây trong số đó được M. Delenat và sau đó là M.Momay, chủ tịch hội làm vườn của Hội những người trồng hoa vùng Paris "Fleuriste Municipal de la Ville de Paris" trồng ở Pháp. Những cây này nở hoa vào năm 1924 và một trong só chúng được sử dụng làm cơ sở cho việc mô tả loài mới. Năm sau, cây của Momay đã nhận được chứng chỉ về công trạng và bằng khen "Certificate de Mérité avec felicitations" của Hội Quốc gia Pháp.

Lan hài hồng Paphiopedilum delenatii

Cho đến giữa những năm 1990, tất cả những cây được trồng đều bắt nguồn từ một trong vài cây đầu tiên được nhập vào Pháp. Hầu hết các cây này rất khó trồng và chết rất nhanh, nhưng một cây trong bộ sưu tập của các ông Vacherot & Leucoufle, những người làm vườn nổi tiếng ngưòi Pháp, đã sống sót, ra quả và những cây từ hạt gieo mọc rất tốt. Sau nhiều thế hệ, lan hài hồng p. delenatii bây giờ đã trở nên phổ biến và có tiếng là dễ trồng. Koopowitz (theo thông tin cá nhân) đã cho ràng sự giao phối liên tục đã loại trừ những gen lặn gây chết để tạo ra sự thay đổi đặc tính rõ ràng này. Tuy nhiên, điều chắc chắn là sự kiện về việc gây trồng p. delenatii phải được coi là một trong những thành tựu bảo tồn tốt của những người trồng Lan và nó cần được mở rộng cho những loài hiếm khác.

Sau chiến tranh ở Việt Nam, rất nhiều nguời đã cố tìm kiếm những quần thể tự nhiên của lan hài hồng. Tuy nhiên, trong một thời gian dài không có bất kỳ quần thế nào được tìm thấy. Rừng xung quanh thành phố Nha Trang đã bị phá hủy và kết quả là người ta cho rằng loài cây quyến rũ này đã bị tuyệt chủng ngoài thiên nhiên.

Lan hài hồng Paphiopedilum delenatii

Sự phát hiện lại Lan hài hồng Paphiopedilum delenatii vào những năm đầu của thập kỷ 90 đã được thông báo rộng rãi và viết thành tài liệu chi tiết (Averyanov et al., 1996b). Nghi ngờ đầu tiên về việc chúng đã được phát hiện lại bắt đầu vào năm 1992 khi mà những cây được thu từ thiên nhiên xuất hiện trên thị trường Đài Loan với số lượng lớn và sau đó nhanh chóng ở Nhật Bản, châu Âu và Hoa Kỳ. Một vài người buôn lan ở thành phố Đà Lạt (nam Việt Nam) đã có thói quen thu mua Cymbidium aloifolium và C.bicolor để xuất khẩu sang Đài Loan làm thuốc. Biết được sở thích của những người bạn hàng quan tâm đến những loài lan lạ, họ thường gửi cả những loài hiếm trong lô hàng gửi bán. Vào năm 1990 hay 1991, tình cờ một trong những mẫu họ gửi là p.delenatii. Nó được phát hiện lại bởi dân địa phương ở núi Hòn Giao tỉnh Khánh Hoà, cách 40-50 km về phía tây của thành phố Nha Trang. Người ta cho rằng khoảng 6 tấn cùa loài này đã được thu để xuất khẩu trước năm 1995. Chúng được mua gom từ dân địa phương với giá 1-3 đô la Mỹ một kg (Averyanov et al., 1996b). Số lượng như vậy là không thể có nhưng nó cũng đã làm cho loài Lan này trở nên hiếm ở trong thiên nhiên và giá tăng lên 10 đô la Mỹ một kg vào năm 1995.

Lan hài hồng Paphiopedilum delenatii

Nhận dạng Lan hài hồng

Lan hài hồng sinh sống rải rác và phát triển ở những vùng đất khí hậu cận nhiệt đới ẩm, tán rừng nguyên nhiệt đới mùa mưa ẩm, trong các khe nứt, hốc đá ẩm hoặc các vách dốc gần suối. Giống lan này có nguồn gen quý hiếm, độc đáo và có thể lai tạo với các giống lan hài khác nhằm tạo ra các giống lan hài đẹp mang ý nghĩa khoa học và kinh tế.

- Giống lan quý hiếm này có thân cây dẹt và khá thấp, thân cây thường có màu tím chấm vàng, chấm xanh và thân phình rộng khoảng 1-2cm.

- Bộ lá to và dài, có hình thuôn bầu và lông ngắn.

- Thân mầm thuộc loại rễ chùm, thân rễ có thường sẽ có màu trắng ngà. Đặc biệt cây ra rễ ở gốc và theo thời gian bộ rễ sẽ dài ra, phân nhiều nhánh con đi tìm những nơi ẩm ướt.

- Cánh hoa hơi tròn, mặt trong màu hồng nhạt, hai mặt cánh hoa đều có lông ngắn bao phủ.

Lan hài hồng

Thông điệp và ý nghĩa hoa lan hài hồng

Lan hài hồng chính là sự kết hợp của sự ngọt ngào và sự quý phái, sự đơn giản nhưng không kém phần sang trọng, sự trưởng thành pha lẫn sự ngây thơ.

Ngay từ màu sắc của hoa chúng ta đã có thể nhận ra ý nghĩa đầu tiên là sự dịu dàng, đằm thắm và mỏng manh. Loài hoa này tuy không thể hiện tình yêu mãnh liệt, nhiệt huyết hay sự chờ đợi thủy chung nhưng nó là biểu tượng cho mối tình thuần khiết, nhẹ nhàng và dấu ấn khắc sâu. Thường khi nhắc đến loài hoa này người ta thường hay nghĩ đến mối tình đầu - mối tình mà chúng ta mãi nhớ đến không thể nào quên.

Ngoài ra biểu tượng của lan hài hồng còn là tượng trưng cho vẻ đẹp quý phái và ôn nhu của người phụ nữ, chúng thích hợp được tặng vào các dịp quốc tế phụ nữ, ngày của mẹ, kỷ niệm ngày cưới,...để ca ngợi người đã đồng hành cùng chúng ta trong cuộc sống, đó cũng là lời cảm ơn thầm kín gửi đến người phụ nữ đã vất vả, hy sinh nhiều vì chúng ta.