Lan hoại sinh không diệp lục Gastrodia theana
Có lẽ Lan là họ có số lượng loài nhiều nhất trong số các loài thực vật có hoa. Trên thế giới có khoảng hơn 25.000 loài trong họ này đã xác định được tên. Ở Việt Nam đã ghi nhận khoảng gần 1200 loài. Không chỉ chúng đa đạng về số lượng mà còn đa dạng về môi trường sống như có loại leo trên cây gọi là Phong Lan, có loại bám trên đá gọi là Thạch Lan, có loại mọc trên đất gọi là Địa Lan. Hay sự đa dạng về hình dạng cây như có loại thân to như Phaius, Cymbidium..., có loại lan ruồi, muỗi như Schoenorchis, Porpax... Không chỉ có thế, có những loại Lan mà cả thời gian tồn tại không hề có lá. Chúng ta chỉ có thể quan sát được chúng khi chúng ra hoa. Đa số trong số chúng có dạng thân củ hoặc thân rễ, đây là nguồn dinh dưỡng chính cung cấp cho quá trình ra hoa.
Gastrodia theana - Lan Thiên Ma
Chi lan Gastrodia trên thế giới có khoảng 40 loài, ở Việt Nam có khoảng 6 loài đó là G. foldosa, G. major, G. punctata, G. taiensis, G theana và G. tonkinensis. Các loài trong chi này đều không lá, có thân rễ phình lên thành củ và mọc hoa trên mặt đất. Trung Quốc gọi các loài trong chi này là Thiên Ma, được dùng để trị tăng huyết áp, cải thiện lưu thông và giải quyết cơn đau đầu. Gastrodia theana còn thiếu tên phổ thông cũng như công dụng trong y học cổ truyền Việt Nam.
Gastrodia theana được Averyanov mô tả vào năm 2005, các mẫu vật được thu từ tỉnh Thừa Thiên Huế của Việt Nam. Cùng VƯỜN PHONG LAN tìm hiểu chi tiết về loài lan này nhé!
Gastrodia theana - Lan không lá
Gastrodia theana là loài lan hoại sinh không diệp lục, không lá, mọc trên đất mùn. Chúng có thân rễ nạc phình lên dạng củ, màu nâu xám, dài khoảng 2-4 cm, đường kính thiết diện củ khoảng 4-8 mm. Thân mọc thẳng và nạc, đứng hoặc hơi cong, có màu trắng đến nâu-vàng sáng. Thân cao 2,5-5 cm, dày 2-4 mm và mang 2-3 lá bắc hình trứng rộng tù. Lá bắc dài 3-5 mm, rộng 2-4 mm và có rất nhiều vảy nhỏ hẹp ở sát gốc. Chùm hoa ở chót thân mang 3-8 hoa mọc sát nhau. Lá bắc hoa màu trắng đến nâu-vàng sáng, hình trứng, tròn đến tù, dài 2-5 mm, rộng 1.5-2 mm. Cuống hoa dài 3-5 mm, bầu dài 2-2.5 mm, dầy, màu trắng đến nâu-hồng sáng. Hoa có hình dạng cái chuông, hầu như không mở, nạc, ở mặt bụng ít nhiều phẳng. Hoa có thể tồn tại hơn một ngày. Các lá đài và cánh uốn cong kết hợp với môi, không bao giờ xoè ra. Lá đài và cánh hoa sần sùi như mụn cóc ở mặt ngoài, cong hình thuyền và phát triển ra thành mũi. Lá đài màu trắng đến nâu-hơi hồng sáng, hình dạng khá giống nhau, hình trứng thuôn, dài 0.8-1.5 cm, rộng 3.5-5 mm, kèm theo là mũi rất nạc, tù. Các lá đài hợp với nhau. Cánh hoa màu hồng thịt cá hồi, rất nhỏ, đôi khi không nhìn thấy, ngắn hơn đài hoa. Chúng có hình tam giác hẹp, dài 0.4-0.8 mm, rộng 0.2-0.3 mm. Môi hoa màu xanh lá cây với đỉnh và gốc màu đỏ-hồng tươi, có 5 gân dài 3.5-4 mm, rộng 2.5-3 mm, gốc môi hình tim.
Gastrodia theana có mùa ra hoa vào tháng 3-4 hàng năm trong các khu rừng rậm nguyên sinh cây lá rộng ở đất thấp trên đá phiến sét và đá cát có độ cao từ 300 đến 400 m trên mực nước biển. Đây là loài lan rất hiếm và được coi là đặc hữu của tỉnh Thừa Thiên Huế cũng như của Việt Nam
Về mặt hình thái loài này rất giống với loài Gastrodia verrucosa Blume có phân bố ở Nhật Bản, Malacca, Sumatra và Java. Nhưng chúng được phân biệt rõ ràng bởi lá đài rất nhỏ, cứng, hình tam giác hẹp và gốc môi hình tim
Trên đây là những kiến thức về Lan hoại sinh không diệp lục Gastrodia theana, hy vọng sẽ là nguồn thông tin bổ ích cho những ai đang tìm hiểu về loài lan này. Hãy thêm những cây hoa lan tuyệt đẹp độc đáo này vào bộ sưu tập lan của bạn nhé. Chúc các bạn có những giỏ lan khỏe đẹp và đừng quên theo dõi trang web của chúng tôi để cập nhật những bài viết hay về các loài hoa phong lan nhé!
