Hoàng thảo Hạc Vỹ - Dendrobium aphyllum
Lan hoàng thảo hạc vỹ có tên khoa học là Dendrobium Aphyllum thuộc dòng hoàng thảo Nobile. Xuất xứ nhiều nơi từ Bắc vào Nam; có nhiều hình thái hoa, màu sắc hoa nhưng cơ bản là cái lưỡi - lip đầy lông mịn hình loe phễu, trong họng có những vằn ngang màu tím. Cánh hoa trắng, có loại tím hồng.
Màu sắc cánh và lưỡi hoa có thể có biến đổi nhẹ tùy vào vùng cây sinh sống, điều kiện chăm sóc khi trồng tại vườn nhà cũng như phụ thuộc ít nhiều vào quá trình lai tạo tự nhiên. Nhưng dẫu sao thì đặc điểm thân, lá và hoa của hoàng thảo hạc vỹ cũng mang nét đặc trưng riêng mà không thể lẫn vào loài nào khác.
Trong tự nhiên, lan hoàng thảo hạc vỹ phân bố ở các khu vực núi cao, có khí hậu ôn đới như vùng rừng Tây Bắc, Lâm Đồng, Lào, Mianma,… Ở rừng Tây Bắc Việt Nam hoa lan hạc vỹ có nhiều hình thái trong đó nổi bậc là hình thái cánh hoa hồng, lưỡi hoa hồng nhạt, có tia. Đây là loại lan mà nhiều người chơi gọi là hạc vỹ thiên cung.
Tùy thuộc vào dạng thân cây mà có các hình thái hoa khác nhau:
- Loại thân nhỏ, dài, cứng; lá nhỏ, mỏng thì hoa màu nhạt và kích thước hoa nhỏ hơn (Thường xuất hiện ở khu vực phía Nam)
- Loại thân căng mập, mềm mọng nước; lá dầy căng thì hoa màu đậm, hoa to đẹp hơn (xuất xứ từ những vùng có khí hậu lạnh như Sơn La, SaPa...)
- Ngoài ra còn cố một số loại trung gian có màu sắc hoa khác lạ như màu lông gà con, ánh xanh hoặc trắng hoàn toàn
Lan phụ sinh. Thân dài 60 - 80 cm, hình trụ, dầy 0,4 - 0,5 cm, thõng xuống, lóng dài 2,5 - 3 cm. Lá hình mác nhọn, dài 6 - 8 cm, rộng 1,5 - 2 cm. Cụm hoa bên, 1 - 2 hoa, mọc suốt dọc chiều dài thân không còn lá. Lá bắc hình bầu dục, dài khoảng 0,3 cm. Hoa màu tím rất nhạt, đường kính khoảng 4 cm, cuống hoa và bầu dài 2 - 2,5 cm. Các lá đài hình mác hẹp, đỉnh nhọn, dài 2,4 - 2,7 cm, rộng 0,6 - 0,8 cm. Cằm dài khoảng 0,6 cm. Cánh hoa hình mác, đỉnh nhọn, dài 2,4 - 2,5 cm, rộng 0,6 - 0,7 cm. Môi màu vàng nhạt, đôi khi pha tím rất nhạt, hình gần tròn, dài 2,7 - 3 cm, rộng 2,5 - 2,6 cm, mép có lông ngắn, bề mặt phủ lông thưa, có 3 đường sống ngắn ở phần gốc, hai bên gốc có vạch chéo màu tía. Cột màu trắng, cao khoảng 0,5 cm; tuyến mật hình bán nguyệt; răng cột có đỉnh nhọn. Nắp màu trắng, đỉnh màu tím, phủ nhú mịn.
Hạc Vỹ Ra hoa vào tháng 4 - 8. Tái sinh bằng chồi và hạt. Mọc bám trên các cây gỗ lớn trong rừng, ở độ cao 400 - 1500 m.
Hoàng thảo hạc vỹ rụng lá vào mùa thu nhưng mãi đến tháng 3 – 6 âm lịch mới ra hoa. Nhưng từ cấu trúc thân và lá của hoàng thảo hạc vỹ cũng là một nét đẹp tự nhiên. Giỏ lan hạc vỹ khi sinh trưởng và phát triển tốt (chưa phải mùa hoa) cũng là một dạng cây xanh trang trí tuyệt vời. Ngoài ra, thành phần trong lan hạc vỹ còn có dược tính. Do đó không ít người dân hay dùng lan hạc vỹ đẻ trị ho, đau học, bỏng,… Như vậy lan hoàng thảo hạc vỹ hơn hẳn một loại lan mà chúng còn là cây xanh trang trí hay cây thuốc trong khu vườn nhà bạn.
Vào mùa rụng lá của cây chúng ta không cần cung cấp dinh dưỡng mà chỉ cung cấp một lượng nước nhỏ đủ để cây không bị héo là được. Khi điều kiện trồng khô, nắng nóng xu hướng thân cây và lá sẽ nhỏ lại nhưng kiểu kết cấu thân, lá thì không đổi. Ngược lại, điều kiện ẩm ướt, nhiệt độ mát mẻ phù hợp thì thân và lá to, dài hơn. Hoa vì thế cũng to hơn một chút.
Hoàng thảo hạc vỹ thích hợp ghép dớn bảng, gỗ lũa, vú sữa, hay trồng chậu để nghiên. Nên thay chậu, sang chậu vào mùa rụng lá của cây để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của chồi non. Hạc vỹ cũng không thích ánh sáng trực tiếp, nhiệt độ cao. Khi nhiệt độ càng cao cây càng chậm nở hoa và có thể không nở hoa khi nhiệt độ quá 35 độ C.
Hướng dẫn cách trồng Hoàng thảo Hạc vỹ
Xem thêm
