Cách chọn môi trường và nguyên liệu trồng lan
Với những người trồng lan, yêu hoa phong lan thì được sở hữu những loài lan đẹp và tự tay chăm sóc từ ngày chúng mới là những chồi non cho đến khi ra hoa là một điều tuyệt vời.
Để làm được điều này thì lựa chọn nguyên vật liệu hay môi trường trồng, cách trồng là hai yếu tố mà bất kỳ người trồng lan nào cũng tìm hiểu để có những tác phẩm lan đẹp nhất. Không chỉ là một thú vui tao nhã mà lan còn mang đến vẻ đẹp thẫm mỹ cho không gian nếu tự tay chăm sóc.
1. Môi trường trồng lan
Người trồng hoa phong lan hiện nay thường sử dụng những loại than, gạch dừa, xơ dừa, rễ lục bình, vỏ thông….các chất trồng này dùng để cải thiện độ ẩm cũng như tác dụng cơ học hơn là cung cấp chất dinh dưỡng.
- Than gỗ: Được dùng với mục đích giữ ẩm, đây là chất tốt nhất và không có mầm bệnh không mục và khả năng giữ nước cao. Than sẽ hấp thụ dinh dưỡng qua các quá trình bón phân cũng như có thể thải dần qua sức hút rất mạnh của rễ lan. Tránh sử dụng những loại than rừng sác ( đước) vì hàm luowngk NaCl trong than cao, dễ làm chết lan.
- Gạch: Khác với những loại gạch khác, gạch được dùng để trồng lan phải là những loại được nung thật già, để ngăn chặn rêu mọc. Loại gạch ngói sẽ tốt hơn loại gạch thẻ vì có độ cong nên trồng lan có độ thoáng, bề mặt bám cũng rộng hơn rễ không chồng chất lên nhau. Nhược điểm duy nhất của gạch chính là nặng nên không thích hợp lắm cho việc trồng bằng dây leo.
- Dớn: Là loại dạng thân và rễ dương xỉ, mọc nhiều ở những thung lủng Đà Lạt, có thể hút ẩm tốt không đống rong rêu. Có hai loại dơn chính:
+ Dớn sợi: là loại dớn già, hóa mộc có dạng từng sợ thương được ưa chuộng trồng lan ở những khu vực thành phố.
+ Dớn Vụn: Là phần còn lại của cây dớn sau khi đã lấy đi phần sợi. Loại này sử dụng rất tốt để trồng phong lan ở những lạnh vì có độ hút cao, thiếu thoáng khí nên nhiệt độ trong chậu cao hơn bên ngoài. Do đó tạo một điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của rễ.
Với những vùng thành thị thì nhất thiết không được sử dụng vụn dớn vì những nơi này có nhiệt độ cũng như đọ ẩm thấp nên phải tưới nước nhiều và dớn vụn thường bít nên rất dễ làm thối rễ. Ngoài ra đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc phát sinh một số loại côn trùng, nấm bệnh.
- Sơ dừa: Nếu sản xuất lan theo hình thức đại trà và trên quy mô lớn thì sơ dừa là một trong những chất trồng trất tốt. Giá thành rẻ nên sơ dừa thường được trồng thành băng trên những vạt tre, nếu dùng vạt dừa trồng trong chậu thì phải hạn chế tưới nước. Tốt nhất là tạo điều kiện ẩm độ bên ngoài, đây là môi trường rất tốt cho những loài lan Dendrobium. Tuy nhiên khi sử dụng loại sơ dừ này thì bạn nên phan thuốc trừ sâu thường xuyên.
- Rễ lục bình: Là loại cây mọc hoang ở rất nhiều ở sông rạch, ao hồ…nên rất dễ kiếm, thuận lợi cho việc trồng lan. Rễ lục bình có độ hút ẩm cao, có nhiều chất đạm và giúp lan tăng trưởng rất nhanh trong thời gian đầu. Tuy nhiên cũng dễ mắc một số nhược điểm như sơ dừa và dớn vụn.
- Vỏ cây: Việt Nam là một trong những đất nước có nhiều vỏ cây có thể dùng để trồng lan rất tốt. Tuy nhiên không phải loại cây nào cũng có thể trồng lan được,bạn nên chọn những loại cây có vỏ lâu mục. Những cây lan nếu được trồng bằng vỏ cây thì thời gian đầu sẽ phát triển rất tốt.
Nhưng vỏ cây lại có một nhược điểm chính là chỉ sau một năm thì vỏ cây bị phân hủy và thành mùn dẫn đến lan bị úng nước, thối rễ và có thể dẫn đến những loại sâu bệnh cắn phá. Chính vì thế, nếu trồng bằng vỏ cây thì cây lan phải được thay chậu luôn để tránh tình trạng trên.
Với những loại vỏ được dùng để trồng lan như vú sữa, sao me, trai, thông….thì thông là loại vỏ cây được ưa chuộng nhất. Loại vỏ này chứa nhiều resin nên có tính sát khuẩn cao, lâu mục không đóng rêu và ít xuất hiện những mầm bệnh hay nấm có hại. Tuy nhiên vỏ thông cũng rất bí bít nên cần có những loại than độn dưới đáy chậu để thông thoáng cho lan phát triển.
2. Nguyên vật liệu để trồng
Để có một chậu lan như ý muốn thì bạn cần có những nguyên vật liệu cơ bản, những nguyên vật liệu ấy bao gồm: Chậu, Cọc ti tơ, giống lan và dung dịch kích thíc ra rễ.
+ Chậu: Nếu bạn sửu dụng chậu mới thì không sao, nhưng với những chậu cũ thì bạn phải tẩy sạch bằng bàn chải và xà phòng. Sau đó phơi nắng để diệt riêu xanh và ngâm vào dung dịch thuốc ngừa nấm phòng bệnh
+ Cọc ti tơ: Là vật dụng dùng để buộc chặt cây lan mới chiết, nhờ ti tơ cây lan không bị lay động khi tưới và không làm gẫy các rễ non của phong lan.
+ Giống lan: Với những loại lan đa thân thì muốn thành một cây chiết phải có tối thiểu 3 tép và với loài đơn thân thì phải có tối thiểu 3 rễ cây hay có biểu hiện sắp mọc rễ. Nhưng không phải nhất thiết phải như thế, với những loài nào khác nhau thì sẽ tách ít rễ hay ít nhánh.
Điều quan trọng với những cây lan chiết không phải là số lượng tép ít hay nhiều mà phải chú ý đến căn hành của cây chiết còn mắc sống hay không. Những cây lan có càng nhiều tép thì càng phát triển nhanh và phải có tối thiểu một mắt sống trên căn hành của cây chiết.
Để chiết phong lan ta có thể dùng kéo cắt thành từng đoạn khoảng 3 tép trước khi chiết khoảng từ 2 đến 3 tháng. Khi các đoạn cắt mọc chồi non và rễ khoảng 1cm hoặc có biểu hiện sắp ra rễ thì đây là giai đoạn tốt nhất để bạn chiết cây. Và nếu chiết lan thì bạn nên chiết vào mùa mưa là tốt nhất.
+ Dung dịch kích thích ra rễ: Để kích thích ra rễ thì bạn có thể dùng một số kích thích tố như AIA, AIB, ANA, 2, 4d…
Ví dụ như bạn có thể dùng ANA có nồng độ 0,024%, Vitamin B1 0,09%, bạn lấy một giọt hỗn hợp này pha với 4 lít nước thì đây là dung dịch vô cùng lý tưởng để bạn có thể kích thích ra rễ và dưỡng cây lan mới chiết.
Ngoài ra bạn cũng có thể dùng dung dịch nước vo gạo ( phần nước trong) và một phần nước trong phần bánh dầu ngâm đã hết mùi cũng có thể kích thích rễ và bạn phải trộn thêm thuốc ngừa nấm để phòng bệnh
Xem thêm
